Làm sao để đánh bay đám mụn lưng thâm sần đeo bám dai dẳng? Hẳn bạn đã từng thử hàng tá các mẹo điều trị mụn lưng nhưng vẫn mãi không hết? Cùng chúng tôi tìm hiểu cách điều trị mụn được các chuyên gia da liễu khuyến cáo.
Các yếu tố hình thành mụn bạn cần biết
Mụn là vấn đề da liễu hàng đầu của độ tuổi dậy thì với hai dạng chính là viêm và không viêm. Mụn thường khu trú ở các vị trí tiết nhiều bã nhờn, bao gồm cả vùng lưng. Mụn lưng nhiều xuất phát từ ba yếu tố:
- Tăng tiết bã nhờn: Bã nhờn là chất tiết đổ vào lỗ chân lông, bao phủ bên ngoài, bảo vệ và giúp da mềm mịn. Tuyến bã nhờn chịu sự chi phối bởi các hormon nên ở một số giai đoạn/bệnh lý nội tiết, chúng bị kích thích làm tăng lượng bã nhờn tích tụ trong các lỗ chân lông – yếu tố hình thành nhân mụn.
- Sừng hóa cổ nang lông: Cổ nang lông bị sừng hóa mất đi tính đàn hồi, chít hẹp khiến bã nhờn không thể thoát ra ngoài. Cứ thế, lâu dần bã nhờn bị cô đặc rồi trở thành nhân mụn.
- Trực khuẩn kị khí Propionibacterium acnes (P. acnes): Nang lông bít tắc tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn thường trú P. acnes phát triển mạnh mẽ, kích thích các nốt mụn không viêm chuyển sang viêm.
Điều trị mụn lưng khoa học, hiệu quả
Tương ứng với ba yếu tố hình thành mụn, ba mục tiêu điều trị mụn lưng cần hướng đến bao gồm:
- Chống tăng tiết bã nhờn: Retinoids, kháng androgen,…
- Chống sừng hóa cổ nang lông (tiêu/bạt sừng): AHA, BHA, lưu huỳnh và resorcinol,…
- Chống nhiễm trùng: Benzoyl peroxide, kháng sinh,…
Sản phẩm điều trị mụn lưng bôi tại chỗ
Hiện nay, việc lựa chọn các sản phẩm bôi tại chỗ là cách điều trị mụn lưng được áp dụng phổ biến. Dưới đây là một số hoạt chất trị mụn điển hình, thuộc cả nhóm kê đơn (cần có chỉ định của bác sĩ) và không kê đơn (không cần sự kiểm soát chặt chẽ từ bác sĩ)
- Acid salicylic/ azelaic: Có tác dụng bạt sừng, kìm khuẩn, chống viêm. Chúng có thể gây cảm giác châm chích tại chỗ bôi. Thường dùng acid salycylic 0,5 – 2%, acid azelaic 20%.
- Benzoyl peroxide (2,5 – 5%): Chất diệt khuẩn phổ rộng, chống viêm, tiêu nhân mụn. Sản phẩm trị mụn lưng này có thể gây khô da và nhạy cảm với ánh sáng.
- Kháng sinh: Các kháng sinh bôi hay gặp là Clindamycin 1% và Erythromycin 3%. Chúng có thể ở dạng đơn độc hoặc kết hợp với benzoyl peroxide 5%.
- Retinoids: Đây là các dẫn xuất của vitamin A, gồm: Tretinoin, Adaplene, Azarotene. Nhóm này có tác dụng chống tiết bã nhờn, ngăn hình thành nhân mụn, tiêu nhân mụn, chống viêm. Tác dụng phụ thường gặp là khô da, kích ứng, đỏ da, hồng ban tróc vảy,…
- Nicotinamid: Thường dùng ở nồng độ 2 – 5% với tác dụng kháng viêm. Một số nghiên cứu đã chỉ ra được tác dụng chống viêm trị mụn của nicotinamid 4% tương đương với Clindamycin 1%.
- Lưu huỳnh và resorcinol: Nhóm tiêu sừng, kháng khuẩn kinh điển. Hiện nay, chúng còn được ứng dụng trong liệu pháp peel da.
Ngoài ra, người ta còn sử dụng một số chất khác như: nhôm clorid, kẽm, tinh dầu tràm trà, …
Thuốc uống điều trị mụn lưngTrong trường hợp mụn vừa và nặng dai dẳng không khỏi, thường các chỉ định dùng thuốc uống sẽ được đưa ra. Các thuốc này cần được sử dụng dưới sự kiểm soát của bác sĩ/dược sỹ chuyên môn, tuyệt đối không tự ý sử dụng.
- Kháng sinh: Được dùng trong điều trị mụn lưng có viêm nhiễm khuẩn. Một số kháng sinh thường được chỉ định là doxycyclin, minocyclin, tetracyclin, erythromycin, azithromycin, clindamycin,…
- Isotretinoin: Ức chế tiết bã, thúc đẩy tiêu sừng, tiêu nhân mụn. Chống chỉ định cho phụ nữ mang thai/cho con bú, không phối hợp với tetracylin.
- Hormon: Thuốc tránh thai, spironolactone, kháng androgen, corticosteroids…
Ngoài ra, các chỉ định khác có thể gặp là: Vitamin B2, biotin, bepanthen, kẽm.
Lưu ý quan trọng để điều trị mụn lưng hiệu quả
Bên cạnh việc sử dụng các chế phẩm bôi và uống, cân bằng chế độ sinh hoạt là cách điều trị mụn lưng tại nhà hiệu quả và ít tốn kém. Những điểm mà bạn cần chú ý nhằm hạn chế tình trạng mụn lưng mọc nhiều gồm có:
- Đảm bảo môi trường da luôn khô thoáng, sạch sẽ. Lựa chọn chất liệu vải hút ẩm tốt, không mặc quá kín/bó sát.
- Tẩy tế bào chết định kỳ để kịp thời giải phóng lớp tế bào chết, tránh tình trạng bít tắc lỗ chân lông. Bên cạnh các sản phẩm chuyên dụng, bạn có thể tận dụng các nguyên liệu sẵn có như: chanh, muối, mật ong, sữa chua,…
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường, đồ chiên rán, cay nóng.
- Tránh các yếu tố gây kích ứng, dị ứng đã biết, có thể là thức ăn, chất liệu vải… Test trước các sản phẩm kem bôi trước khi sử dụng.
- Tập luyện thể thao tạo điều kiện thuận lợi cho lỗ chân lông đào thải bụi bẩn tích tụ theo mồ hôi ra ngoài.
- Chú ý giữ cho tâm lý thoải mái, ngăn ngừa căng thẳng, stress quá mức.
- Rà soát các bệnh lý/thuốc sử dụng có liên quan đến tình trạng mụn để kịp thời xin ý kiến của bác sĩ/dược sĩ chuyên môn.
Mụn lưng và điều trị mụn lưng hiện vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Với những thông tin cung cấp ở trên, chúng tôi hi vọng gợi mở ra thêm nhiều lựa chọn phù hợp cho làn da của bạn – Vì một làn da láng mịn trọn vẹn từ mặt đến body.
